Spirituele ontwikkeling
Spiritualiteit interesseert mij. Ik ben het gaan beoefenen. Wat ik vond verbaasde mij. Niet eerder hoorde ik van zoveel mensen dat ook zij ‘spiritueel’ zijn en uitproberen waartoe zij zich aangetrokken voelen. Het zijn gewone normale mensen zoals jij en ik.
Mensen zoeken en worstelen en gaan soms door de krochten van hun ziel. Als het niet gaat om de zin van het leven of om zichzelf, dan toch zeker wel omwille van liefde. Opeens is eenzaamheid een maatschappelijk fenomeen. Eenzaamheid weegt zwaar zonder de verbinding met jouw God, maar is een bron van inspiratie voor hen die Hem wel vinden. Toen ik van iemand vernam dat hij een half jaar moest wachten op psychische hulp, zag ik de steeds sneller toenemende geestelijke nood van de mensen die weggleden van zichzelf. Het zijn mensen die zoekende raakten. Geestesziekte zoals depressie, burnout, overspannenheid, het is inmiddels een top-drie ziekte. Is dat nieuw of was het honderd jaar geleden ook al zo?
Aan mijn kinderen leg ik uit dat wij mensen bestaan uit drie: lichaam, geest en ziel. Omdat ik hen dat zeg is er enig besef, maar kennissen, vrienden en familie hebben dat besef vaak niet. Ze hebben de indruk dat zij bestaan uit twee: lichaam en geest. Over het bestaan van de ziel denken ze dat dat hetzelfde is als de geest. Laat me met al mijn beperkingen en tekortkomingen proberen om daarover iets te delen.
Eckhart Tolle is voor veel mensen een interessant spiritueel leraar en hij gaf een boeiende vinding weer. Na jarenlang geleefd te hebben met depressies zei hij tegen zichzelf: ‘Ik kan mijzelf niet meer verdragen’. Vervolgens zag hij in dat hij dus kennelijk bestond uit twee: een ‘ik’ en een ‘mijzelf’. De ziel is ‘ik’. Zijn lichaam rekende hij toen niet mee. Wel werd hij zich bewust van zijn gedachten, waarin zijn bevinding omhoog kon komen.
Een ander treffend voorbeeld is een uitspraak van een belangrijke leermeester in mijn leven, die leed aan kanker. In het terminale stadium zei hij: ‘de kanker is er, maar ik ben er ook.’ Doordat hij dat onderscheid kon maken bleef hij ook goeie zin houden in het leven. In mijn herinneringen na zijn dood bleef hij die goede mooie man. In zijn lichaam en leven veranderde veel en er kwam zelfs een einde aan, maar hij veranderde niet.
Om ziel en geest van elkaar te kunnen onderscheiden kunnen we de geest beschrijven als een plek waar gedachten en overleggingen plaatsvinden. Christenen zeggen weleens dat ‘geest’ in je hersenen zit en ‘ziel’ in je hart. Iemand schreef: "Je hebt een lichaam en je bent een ziel". Zowel geest als ziel zijn dus in het lichaam. Ziel, we weten niet precies wat het is, maar wel dat het er is. Net als God, of misschien wel zoals God. Een religieus heb ik het woord ‘ziel’ eens horen betitelen als ‘vonk van God in jou’. Al die mensen die spiritueel zijn en misschien nog wel meer, zijn ervan overtuigd dat er meer is dan dit aardse leven, zonder het verder te kunnen verklaren. Het is als een geheim dit iedereen kent, maar waarvan we als mens dus niet precies weten wat het dan is.
Zowel taal als gedrag zijn belangrijke middelen om te komen tot de ziel. Het zijn poëtische beschrijvingen die, met goedgekozen bewoordingen, kunnen laten aanvoelen dat ten opzichte van de geest of het lichaam, de ziel iets anders, iets bijzonders, is. Ik weet dat wanneer ik in mijn ziel getroffen wordt, dat effect kan hebben op wat zich afspeelt in de gedachten en overleggingen in mijn geest en ik kan zelfs een lichamelijke psychosomatische reactie hebben. Ik weet nu ook dat de dingen die mij in de ziel kunnen raken meestal gaan over de kern van het bestaan van mensen: De liefde. Misschien ben je als mens juist daar het meest kwetsbaar, omdat alles vervangbaar is, behalve de liefde, behalve jij. Behalve die lieve ziel die – hoe onbeschrijflijk ook - maakt dat jij er bent.